Kasteel Huis te Merwede

Reconstructie Huis te Merwede

bron: www.zock.nl

 Ten noordoosten van Dordrecht ligt aan de rivier de Merwede verborgen in een bosje naast een industrieterrein de ruïne van het Huis te Merwede. Het eerste stenen gebouw wat hier stond is gebouwd vóór 1307. Het is niet bekend wie de bouwer hiervan was.

In de eerste helft van de 14e eeuw werd een groter kasteel gebouwd op dezelfde plek, waarvoor het eerste bijna helemaal werd afgebroken. Op de noordwest hoek werd een zware stenen toren gebouwd, waarvan de buitenmuren werden gedecoreerd met geglazuurde stenen in vlechtmotief. Het restant hiervan is vandaag nog te zien. De bouwer van dit tweede kasteel was mogelijk Heer Daniel van der Merwede, die hier woonde vanaf 1307.

In 1410 was Margaretha van der Merwede de enige erfgename na de dood van haar vader. Ze trouwde met Willem van Brederode, die het leengoed verkreeg van Graaf Willem VI van Holland.

In 1418 werd Dordrecht belegerd door Graaf Jan IV van Brabant, getrouwd met Jacoba van Beieren. De graaf en zijn vrouw hadden het kasteel bezet bij deze belegering. Uit wraak vernietigden de inwoners van Dordrecht het kasteel na de belegering.

Daarna gebruikte de lokale bevolking de restanten van het kasteel als steengroeve en bouwmateriaal. Dat was omdat men toen een steenboete moest betalen als men een overtreding had begaan. Deze steenboetes werden uitgedeeld om genoeg bouwmateriaal te verzamelen voor de herbouw van de Grote Kerk in Dordrecht.

Toen kwam in 1421 de Sint-Elizabeth vloed. Daarna was het kasteel een ruïne op een eilandje. Het werd niet meer herbouwd.

In 1449 verbood de overheid van Dordrecht het verdere gebruik van de ruïne als bron voor bouwmateriaal, maar dat weerhield de lokale bevolking niet.

Toen de familie Van der Merwede was uitgestorven werd het leen verkocht aan Lodewijk van Praadt en bleef het familiebezit tot 1589. In 1604 kocht Dordrecht het leengoed.

In 1844 stond de ruïne nog op een eilandje. Maar in het begin van de 20e eeuw werd het land rondom de ruïne drooggelegd. Nu staat de ruïne ongeveer 10 meter van de waterkant van de rivier de Merwede.

In 1940, 1955 en 1984 werden er archeologische opgravingen gedaan. De funderingen van beide kastelen werden ontdekt, een fluit, een tinnen kruik, een ketel en allerlei aardewerk. De opgegraven funderingen werden ter bescherming weer met aarde bedekt. In 1971 en 1988 werd er beschermingswerk gedaan. Alle raamopeningen werden dichtgemetseld om vandalisme te voorkomen.

Plattegrond: het donkere deel is het oudste kasteel. De huidige ruine is de noordwest hoek.

Bron: www.castles.nl/dord/dordph.html

Op deze plaats vroeg Cornelis Gerardsz Booth de hand van Geertruijd Cornelia Danielsdr van der Merwede. Of nam hij haar hand, want ze scheelden zo`n twintig jaren.
Hun zoon Arend werd ridder op Kasteel Duijvenstein, niet ver hier vandaan.
In 1421 zou dit kasteel tijdens de Elisabethsvloed vergaan.

Cornelis Gerardsz Booth is geboren omstreeks 1250, zoon van Gerard Aarndsz Booth. "Ende Cornelis Booth knape heeren Gerards soon was noch inden jare 1310 schepen in Dordrecht. Wiens nacomelingen gebynaemd syn geweest van Barendrecht ende van Almonde als mede-gerechtichde in beyde die ambachten ende besitters van de huysen ter Nood ende Duyvesteyn by Dordrecht. In welcke stadt oock eenige van Henluyden voortyts tot regenten vercoren, ende aen mede-regenten geallieerd syn geweest en daerom genaemd de Dordtsche Boothen".
Bron: `Memorien uyt de Beschrijvinge der stadt Dordrecht' , bladzijde 6.
Beroep: schepen van Dordrecht 1310, op Duijvesteijn. Cornelis Gerardsz trouwde met Geertruijd Cornelia Danielsdr van der Merwede. Geertruijd Cornelia Danielsdr is geboren omstreeks 1270 in Dordrecht (1281 ?), dochter van Daniel Godschalcks van der Merwede, Heer ter Merwede, en Mabelia van Arkel.
Kinderen van Cornelis Gerardsz en Geertruijd Cornelia Danielsdr:

1 Gerard Booth. Bij het overlijden van Gerard: knapen gestorven zonder oir (nakomelingen).
2 Daniël Booth.
3 Jan Cornelisz Booth. Functie: Decan en Provisor in den lande van Putten omstreeks 1352.
4 Maria Booth. Maria trouwde met Rijcout Willemsz van Brakel. Rijcout Willemsz: zoon van Willem Tolnaerz. Functie: schepen van Dordrecht 1369 (OV 1970, p.15 en OV 1991, p.314) schepen van Dordrecht omtrent 1355. Wapen: 2 paalsgewijs geplaatste vissen. (OV 1967, p.114)).
5 Pieter Booth. Pieter is overleden in 1376. Functie: kanunnik van Oud-Munster te Utrecht.
6 Arend (Aert) Cornelisz Booth, geboren omstreeks 1290. Beroep: burgemeester van Dordrecht in 1346 en 1369, schepen van Dordrecht in 1351. Functie: Ridder op Duyvesteyn. Arend (Aert) Cornelisz trouwde met Lijsbeth (Elisabeth) Jansdr Oem van Barendrecht. Lijsbeth (Elisabeth) Jansdr: erfdochter van Gillis Oem van Barendrecht (heer van Barendrecht, baljuw van Zuid-Holland) en Soete Jansdr van der Dussen.

Aantekening Merwede - Arkel - Booth - Both:
Herbaren van der Lede
1. Jan I van Arkel, heer van Arkel
...1. Jan II van Arkel, heer van Arkel
......1. Jan III van Arkel, heer van Arkel, gehuwd met Kunigonda van Virneburg
.........1. Margaretha van Arkel gehuwd met Gijsbrecht Both van der Eem, heer van de Eem, zoon van Gijsbrecht Both van der Eem (heer van de Eem)
2. Mabelia van Arkel gehuwd met Godschalck van der Merwede, heer van de Merwede
...1. Daniel IV van der Merwede, heer van de Merwede
......1. Daniel V van der Merwede, heer van de Merwede, gehuwd met Beatrix van Alkemade
.........1. Daniël VI van der Merwede, heer van de Merwede, gehuwd Johanna Both van der Eem
......2. Geertruid Danielsdr van der Merwede gehuwd met Cornelis Gerardszn Booth, knape op Duijvesteijn, schepen van Dordrecht (1310), zoon van Gerard Booth (vermeld als ridder in 1262 en 1271).

Ooit een rots van vertrouwen tegen vijandelijkheden, nu slechts een herinnering van ongeveer 700 vervlogen jaren.

Links: Ron Boot legt alles vast op de gevoelige plaat, rechts: Cor van den Hooven (ooit bouwkundig tekenaar) in discussie met Annemarie Boot over bouwkundige zaken betreffende het Kasteel.

Restant van het uitkijktorentje over de Merwede.

Vergane glorie.

Schietgat.

Ook de van Merwede`s waren verwant met Boot. Mogelijk heeft hier nog een Bootje gewoond. Let op het verband in het metselwerk: de blauw/groene stenen zijn geselecteerde, bij het bakken verglaasde (geglazuurde) stenen, wat doet vermoeden dat de klei gedolven is in een zoutwatergebied.

© Foto`s: Herman Boot.

© Foto`s: Annemarie Boot.

Deze foto`s werden gemaakt tijdens de jaarbijeenkomst van het bestuur van de Stichting Verenigde Booten in Dordrecht, 19-05-2007.

Situatie van het kasteel (ruïne) Huis Te Merwede in de Merwedepolder.

Met dank aan genlink.nl voor afbeelding.