bel

bel

bel

Boerderij Rhijnhart Alphen


Geschiedenis

Al in 1332 stond hier al een woning. In de acte van belening van 7 april 1332, beleende de heer Jan van Polanen toen: Dirck Vockens. ende Wouter sijn keefs zoon, gesamenderhant, met die wonnge daer Dirc Vockens nu ten tijde in woont, met 4,5 morfgen lants, daer se op staet, gelegen in den ambochte van Alphen". De omschrijving van deze boerenwoning luidde in de 17e eeuw: "een woninge met 4,5 margen lants gelegen in den ambachte van Alphen aen de Gousche sluys in een weer lants genaemt Fockensweer." Het is zeker dat er in 1638 4 morgen allodiaal land bij behoorde en dat de bezitting in het begin van de 18e eeuw werd aangeduid als: "een woninge met 20 mergen 300 roeden allodiaal en 4 mergen 300 roeden leenland, gelegen aan den hogen Rijndijk aan de Goudse sluys in Alphen, genaamd Rhijnhart". 

Dirck Vockens en zijn bastaardzoon droegen na enkele jaren hun woning over aan Jan Dever. Daar vererfde het op Willem Pietersz. Dever. De boerderij kwam later in het bezit van zijn zoon Maarten Dever. In 1431 werd het overgedragen aan zijn zoon Adriaan Dever, die het in 1455 overdroeg aan Dammas Reynersz. Na vijf jaar deed Dammas de boerderij over aan Jacob Coppier Henriksz. Het bleef tot 1639 in de familie.

Maria Coppier van Calslagen verkocht de boerderij in 1638 aan Dorothe Clara de Jonge. Deze trouwde in 1646 met Maximilaan Booth, rentmeester van de Prins van Oranje in het Princeland en liet de boerderij bij haar overlijden in 1653 na aan haar zoon Johan Booth


Johan Booth, eigenaar van boerderij Rhijnhart te Alphen, vraagt in november 1683 bij het Hoogheemraadschap Rijnland toestemming om weer bomen op de dijk voor zijn woning te mogen zetten en de duiker te mogen repareren. In de aanvraag staat de reden: de boerderij bij de ‘Goutse sluijs’ is in het Rampjaar 1672 in opdracht van de ‘Staten van Hollandt’ tot de grond toe afgebrand en de bomen voor zijn woning op de dijk zijn gekapt. In 1683 heeft hij zijn woning herbouwd en nu wil hij ook de bomen en beplanting weer in orde maken en de duiker repareren. *

De reden voor het afbranden van zijn woning is de bouw van Fort ‘Goutse Sluijs’ op de hoek van de Gouwe en de Rijn, die volledig over de sluis heen is gezet (zie bijgevoegde kaart). De boerderij moest, evenals de andere bebouwing in de omgeving, worden afgebrand om een schootsveld te creëren. De boerderij op de foto is waarschijnlijk de hofstede, die ergens tussen 1673 en 1683 is herbouwd.

Eind 1672 werden de landerijen van de Steekterpolder onder water gezet, waaronder de boerderij en de 25 morgen grond van Johan Booth. Het gebied behoorde tot de (Oude) Hollandse Waterlinie, die tijdens het Rampjaar Holland tegen de Fransen moest beschermen.

* Bron: Hoogheemraadschap Rijnland (OAR), 1255 – 1857, inv.nr. 280-505, Requesten, bijlagen tot de vergunning, 1683.

Boerderij Rhijnhart.02


1683 Aanvraag Johan Booth bij het Hoogheemraadschap Rijnland

Boerderij Rhijnhart.03

 

 Kadastrale kaart Fort Gouwsluis (zwarte pijl) en boerderij Rhijnhart (rode pijl).

Informatie toegezonden door Ria Vitters, 
Auteur artikelenserie Hooft-Quartier 1673 te Alphen in het geschiedkundig tijdschrift De Viersprong van de Historische Vereniging Alphen aan den Rijn, 2022.


Maximiliaan_Booth

Maximiliaan Booth
geschilderd door Hendrik Noorderwiel

Bron: Museum Rotterdam

Dorothea Clara de Jonge

Dorothea Clara de Jonge
geschilderd door Hendrik Noorderwiel

Bron: Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis

  

Voor meer informatie over Maximiliaan Booth en Johan Booth klik hier.


De door Johan Booth tot hofstede en heerlijkheid gepromoveerde woning verkocht hij in 1700 aan mr. Hubert Rooseboom, heer van `s-Grevelsrecht, president van de Hoge Raad en curator van de Leidse Universiteit.

Na het overlijden van mr. Hubert Rooseboom werd Rhijnhart toebedeeld aan Brigitte Catharina van Schuylenburch, getrouwd met Steven Adriaan van Welderen.De heer Steven Adriaan van Welderen was in 1732 eigenaar van de buitenplaats. Deze was 38 morgen, 50 roeden groot. De gebruiker was Egbert Belt. 

Boerderij_Rhijnhart.01

Boerderij `Rhijnhart` aen de Gousche sluys te Alphen.
Deze boerderij is in 1933 afgebroken. 

Foto beschikbaar gesteld door Hans Belt. Waarvoor hartelijk dank.

In 1756 komt Van Welderen nog als eigenaar voor, doch in 1790 was het in bezit van de heer Leonard de Thomeese. Deze bezat hier een huis en twee schuren.

 

Bewoners

  • 1332 - Dirck Vockens
  • - Jan Dever
  • - Willem Pietersz. Dever
  • 1431 - Maarten Dever
  • 1431 - 1455 Adriaan Dever
  • 1455 - 1460 Dammas Reynersz.
  • 1460 - Jacop Coppier Henrikdsz.
  • 1639 - Maria Coppier van Calslagen
  • 1639 - 1653 Dorothea Clara de Jonge x Maximilaan Booth
  • 1653 - 1700 Johan Booth
  • 1700 - 1730 Hubert Roosenboom
  • 1732 - Brigitte Catharina van Schuylenburch x Steven Adriaan van Welderen
  • 1790 - Leonard de Thomeese

Bronnen:

 


Archiefstukken betreffende boerderij `Rhijnhart` in Alphen

De stukken betreffende, eigenlijk het `huisarchief van` de boerderij Rhijnhart, zijn in 1949 aangekocht door de Historische Vereniging Alphen aan den Rijn en nadien overgedragen aan Streekarchief Rijnlands Midden. De stukken zijn afkomstig van de opeenvolgende eigenaren van Rhijnhart. De boerderij `Rhijnhart` lag aan de oostkant van de Gouwe, nabij de Goudse sluis, aan de Hoge Rijndijk, de weg van Leiden naar Utrecht. De aan de overkant van de weg tussen Rijn en dijk liggende uiterdijk behoorde ook bij de boerderij. Aan de hand van de stukken publiceerde J.W. van Zwieten in juni en juli 1949 een serie artikelen in het dagblad `Rijn en Gouwe` over de geschiedenis van de boerenwoning. De tekst van de artikelen is, aangevuld met andere gegevens, opgenomen in november 2005 in `De Viersprong` nr. 85 en als aanhangsel bij deze inventaris gevoegd. De inventaris van de archiefstukken is ingedeeld volgens de opeenvolgende eigenaren van Rhijnhart, waarbij een ononderbroken serie ontstond van transportakten, leenbrieven en stukken betreffende het onderhoud en de verpachting van de woning in de periode van 1639 tot 1873. Over de laatste jaren van het bestaan van de woning, tot de afbraak in 1933, geeft het genoemde artikel in `De Viersprong` informatie.

Eigendom van Dorothea Clara de Jonge (1639)

1. Akte van transport door Maria Coppier van Calslagen, aan Dorothea Clara de Jonge, van 20 1/2 morgen land te Alphen bij Gouwsluis in Steekt, en een woning met 4 1/2 morgen land, in leen gehouden van de heer van de Leck, 1639.

Eigendom van Johan Boot (1653)

2. Leenbrief, afgegeven door Lodewijck van Nassau, heer van der Leck etc., van de woning met 4 1/2 morgen land te Alphen in een weer land genaamd Fockers weer, ten behoeve van Johan Boot, bij overlijden van zijn moeder Dorothea Clara de Jonge, 1653.

3. Leenbrief door Claude Lamoral, prince de Ligne, aan Johan Boot, om twee paar broedende zwanen te mogen houden bij de woning Rhijnhart, 1656.

4. Akte van schuldbekentenis met hypotheekstelling, groot 5.300 gulden, ten laste van Joan Boodt ten behoeve van Jacobus en Hester van Halteren, waarbij Rhijnhart en de landerijen als onderpand werden gegeven, 1687, met authentiek afschrift, 1697; met bijlagen, 1688, 1690, 1700.

5. Akte van overeenkomst tussen Johan Boot, enige nagelaten zoon van Maximiliaan Boot en de Raden en rekenmeesters van de domeinen van de Prins van Oranje, betreffende geschillen ten aanzien van het beheer van Maximiliaan Boot als rentmeester van `t Princeland en de nieuw bedijkte Willems en Maria polders, 1685, afschriften, 17e eeuw.

6. Onderhandse akte van verkoop door Johan Boot aan Fredrick Cunes (of degene die hij binnen 3 dagen zal benoemen), van de woning met landerijen te Alphen bij de Goudse sluis, verhuurd aan Pieter Reijersse Swanenbeeck, groot ruim 25 morgen, waaronder 4 1/2 morgen leenland , 1700, met bijlage, z.j. (1700).

7. Akte van transport door Johan Boot aan Huijbert Roseboom van 20 1/2 morgen land en het leengoed hofstede Rhijnhart met 4 1/2 morgen land, 1701, met bijlagen, 1700, 1701.

8. Onderhandse akte van verkoop door Johan Boot aan Fredrick Cunes (of degene die hij binnen 3 dagen zal benoemen), van de woning met landerijen te Alphen bij de Goudse sluis, verhuurd aan Pieter Reijersse Swanenbeeck, groot ruim 25 morgen, waaronder 4 1/2 morgen leenland , 1700, met bijlage, z.j. (1700).

9. Akte van transport door Johan Boot aan Huijbert Roseboom van 20 1/2 morgen land en het leengoed hofstede Rhijnhart met 4 1/2 morgen land, 1701, met bijlagen, 1700, 1701.

Bron: https://www.archieven.nl/nl/

 stuurlinks  stuurrechts

.