Willem J.J. Boot

`Maas en Merwe`

Terug naar eerste veerdiensten Fop Smit

woensdag 9 januari 2008

REGIO - Fop Smit, eens het visitekaartje van de Kinderdijkse werven. Een begrip in heel Nederland. De scheepsbouwer kreeg onder meer een standbeeld en een straat draagt zijn naam. Maar wie weet nu nog precies het verhaal van de legendarische man en zijn bedrijf? Voor geïnteresseerden is het boek `Maas en Merwe - geschiedenis van de Stoomboot Reederij Fop Smit & Co` van scheepvaart- auteur Willem J.J. Boot verschenen.

Door Caroline Voorbergen

In Museum De Koperen Knop overhandigde de ideële uitgeverij Stichting Publicaties Alblasserwaard-Vijfheerenlanden onlangs het eerste exemplaar aan de auteur, die er direct trots doorheen bladerde. "Niet te vergelijken met de uitgave uit 1974, maar toen was offset druk nog geen algemeen gebruik", aldus Willem Boot. Zijn eerste versie leek meer op een schrift vergeleken bij de luxe, grote uitvoering die nu is verschenen met unieke foto`s, mooie affiches en historisch waardevolle tekeningen. "Maar ook inhoudelijk is er een groot verschil. We zijn meer te weten gekomen in de afgelopen 30 jaar. Er zijn dingen boven water gekomen, waarvan we nooit gedacht hadden dat we die zouden vinden. Daarmee hebben we de historie kunnen nuanceren."

Genuanceerd is het verhaal over Fop Smit zeker. De tekst en foto`s nemen de lezer mee naar halverwege de 19e eeuw toen de eerste veerdiensten vertrokken, waar Fop Smit mee te maken had. Stoombootdienst Merwede heette het toen nog en het schip voer tussen Gorinchem en Rotterdam. In 1863 veranderde de naam in Fop Smit & Cie en vestigde de firma zich in Kinderdijk. Al snel braken glorieuze tijden aan voor de rederij. Fop Smit kwam in deze tijd met een nieuw schip, de raderboot Merwede I. De uitvoering was zo luxueus dat deze salonboot decennialang als paradepaard van de Kinderdijkse werven gold. Met deze luxe trok het schip met name veel toeristen, die het Hollandse rivierenland kwamen bewonderen. Van deze dagjesmensen moest Fop Smit het al gauw hebben toen voor de eeuwwisseling de trein een dreigende concurrent werd.

Maar de stoombootdiensten hielden stand. Het waren tijden van grandeur en Fop Smit kocht er door de jaren diverse veerdiensten door Nederland bij. Zo ontwikkelde de betrekkelijk onbeduidende interlokale stoombootdienst van Fop Smit zich tot een bedrijf van allure met nationale faam.
Het kon echter niet goed blijven gaan. De luxe was té buitensporig en vanaf 1914 trof de rederij slag na slag. Ongelukken met de boten, concurrentie met andere rederijen en natuurlijk de oorlog met hoge steenkoolprijzen en strenge winters deden de firma beetje bij beetje de das om. Het toerisme hield Fop Smit nog een aantal jaar op de been, maar uiteindelijk verloor de rederij de slag om het openbaar vervoer met de trein, tram en bus als mededingers. RTM (Rotterdamse Tramweg Maatschappij) kreeg steeds meer aandelen in handen en in de jaren 1930 eindigde de lijdensweg van de ooit zo glorieuze rederij.
De auteur Willem Boot beschrijft deze geschiedenis. "Wat heeft die ondernemer bewogen? Welke rol speelden zijn zakelijke beslissingen in een groter verband? Dat maakt het verhaal voor mij interessant. Een technisch bedrijfkundige benadering is voor mij hét middel dit verhaal te vertellen", licht de geboren Zeeuw zijn schrijfstijl toe. "Ik beschouw mezelf in de eerste plaats als analist, heel simpel. Ik ben geen professioneel historicus."

Zijn analytisch betoog acht hij in de eerste plaats interessant voor mensen die in de scheepvaart zitten. "En voor mensen die geïnteresseerd zijn in wat men tegenwoordig openbaar vervoer noemt. Daarover kraak ik een paar harde noten. Voor mij persoonlijk is dat een centraal thema. Ik ben niet zo te spreken over de manier waarop de overheid het openbaar vervoer aanpakt." De comfortabele stoomboten van Fop Smit bleken destijds niet opgewassen tegen de plotselinge voorkeur voor trein en bus, maar nu verwacht Willem Boot dat een echt snelle fast ferry de oude positie weer kan terugpakken. "De verhalen van Fop Smit horen bij het rivierenland en het vervoer over water ook. De waterbussen werken nu al niet slecht en deze diensten lopen grotendeels over de oude Fop Smit-trajecten. Ook de stopplaatsen zijn niet onbekend uit de historie."
Zijn eigen passie voor de veerdiensten stamt terug uit zijn jeugd. "In je middelbare schooltijd zoek je vakantiewerk. Klasgenoten zaten in de augurken of de zeepfabriek. Ik kende iemand die bij de Rotterdamse Stoomvaart Maatschappij werkte en daar heb ik tot 1973 elke vakantie gewerkt. Dat waren de laatste stoomschepen in de commerciële stoomvaart in Nederland en daar heb ik verschrikkelijk veel plezier gehad."

Wie zijn passie deelt, kan voor het 112 pagina`s tellende boek terecht bij de boekhandel.  

Copyright © Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Barneveld

Bron: www.bduuitgevers.nl

Met toestemming van de Redactie de Klaroen en Redactie Kompas Sliedrecht overgenomen, waarvoor onze dank.

Fop Smit was een begrip

Nieuw boek over legendarische `reederij`

maart 2008

Willem Boot en Dick de Jong

Met boten als `Merwede` (I t/m V), `Johan de Witt' , `Cornelis de Witt' , `Quakernaat' , `W.F. Leemans` en `President Kruger` was rederij Fop Smit & Co een opvallende verschijning op de Maas en de Merwede op het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw.

In 1974 verscheen de eerste druk in beperkte uitgave van de geschiedenis over deze rederij. Onder de titel `Maas en Merwe` behandelde Willem J.J. Boot de belangrijkste wapenfeiten. De Stichting Publicaties Alblasserwaard-Vijfheerenlanden heeft nu een nieuwe volledig bewerkte versie uitgegeven, voorzien van tal van authentieke foto`s en tekeningen.

In `Maas en Merwe - geschiedenis van de Stoomboot Reederij Fop Smit & Co` geeft de schrijver een gedetailleerd verslag van de gang van zaken rondom de rader- en salonstoomboten van de rederij en scheepswerf Fop Smit uit Kinderdijk. De schrijver is niet de eerste, de beste: hij heeft meer dan 20 maritieme titels op zijn naam staan.

Het bedrijf Fop Smit trok nationale bekendheid en was - en is voor de oudere generaties nog steeds - een begrip in het grote rivierengebied. De rederij heeft tientallen jaren de verbindingen tussen veel Zuid-Hollandse plaatsen onderhouden. Veelal met salonraderboten die als markante schepen door het rivierwater ploegden. Waren de eerste boten meer praktisch dan comfortabel, de latere boten blonken uit in design en luxe. Het opvallende is dat iedereen het ondanks de bijzondere namen voor de boten het over de `Fop Smit` had.

Bedrijvig
In deze nieuwe editie wordt Fop Smit in al zijn facetten herschreven. De geschiedenis van de Fop Smit toont aan dat de streek bijzonder bedrijvig was en dat er volop ontwikkeling gaande was. Door de veerdiensten van de Fop Smit werden de landelijke streken in Zuid-Holland toegankelijk voor mensen van elders. Zeker zo belangrijk was dat de streekbewoners dankzij de veerverbindingen vrij gemakkelijk naar elders gingen. Zo gingen vrouwen in voor- en najaar met de schepen naar Rotterdam om inkopen te doen. Handelaren maakten van de boten gebruik om hun klanten te bezoeken en om hun waren te verschepen. Bij de aanlegsteigers was het altijd een drukte van belang.

Garantie
Het boek begint op 24 december 1877 wanneer de naam van de rederij voor het eerst in de archieven wordt aangetroffen. Reizen over water was voor velen in die dagen een garantie voor snel en vaak comfortabel vervoer. De schepen voeren vooral tussen Rotterdam en Gorinchem, maar ook verder, tot aan Nijmegen toe. De concurrentie van andere rederijen en veerexploitanten en de gevolgen van de opkomst van het spoor voor Fop Smit komen uitgebreid aan bod. Samen met een compleet overzicht van alle veerboten is het boek een bijzonder document geworden.

`Maas en Merwe` (ISBN/EAN: 978-90-803116-8-8) telt 112 pagina`s. De tekst is verluchtigd met veel foto`s en tekeningen. Ook is er een aantal heel bijzondere affiches in het boek opgenomen, die zijn ontworpen door bekende kunstenaars uit die tijd. Het boek met harde kaft is te koop voor 21,50 euro.

Bron: http://www.vso-sliedrecht.nl/actualia/2008/maart.pdf

Zie voor meer boeken van W.J.J. Boot dit overzicht.

.